Chłopiec z koszem owoców

Chłopiec z koszem owoców pochodzi z początku kariery artystycznej Caravaggia (Michelangelo Merisi), który przybył do Rzymu z Mediolanu w ostatniej dekadzie Cinquecento i pracował krótko dla Kawalera d’Arpino i jego brata Bernardina Cesari. Obraz pochodzi z wczesnego okresu jego twórczości jako malarza martwych natur; datowany na 1593/95 rok.

Opis

Obraz powstał w czasie, gdy Caravaggio, który przybył do Rzymu z Mediolanu, rozpoczynał swoją karierę w rzymskim świecie sztuki. Modelem był jego przyjaciel, sycylijski malarz Mario Minniti, w wieku około 16 lat. Dzieło należało przede wszystkim do Giuseppe Cesari, kawalera d’Arpino, przejętego przez kardynała Scipione Borghese w 1607 roku.

Wielu historyków wskazuje na inne dzieła z tego samego okresu, w których Minniti był modelem, takie jak Wróżbita i karciarze z 1594 roku. Ponadto dzięki Kartoflom Caravaggio zwrócił uwagę na swojego pierwszego znaczącego mecenasa, kardynała Francesco Maria del Monte.

Analiza

Obraz Chłopiec z koszem owoców to olej na płótnie o wymiarach 70 x 67 cm. Nie jest przypadkiem, że płótno to należało do Kawalera d’Arpino, któremu zostało skonfiskowane wraz z innymi dziełami sztuki w 1607 roku. To właśnie w pracowni kawalera, według Giovanniego Pietro Belloriego, Caravaggio nauczył się „malować kwiaty i owoce tak dobrze naśladowane, że wszyscy przychodzili uczyć się od niego, jak tworzyć tak popularne dziś piękno”.

Obraz powstał w początkowym okresie jego działalności jako malarza martwych natur. Może być związany ze słynnym Koszem owoców w Pinakotece Ambrosiana w Mediolanie, wykonanym w 1596 roku. Owoce i liście są na obu obrazach zilustrowane tymi samymi nieregularnościami i niedoskonałościami, które można znaleźć w rzeczywistości i w naturze.

Obraz wyraża zmysłowość, charakterystyczną dla podobnych płócien mistrza z tego wczesnego okresu: przystojny chłopak z ulicy przyjął piękną pozę, pochylając lekko głowę, opuszczając koszulę z jednego ramienia i delikatnie przyciskając do siebie koszyk. Artysta umiejętnie przedstawił aksamitny kolor brzoskwiń, błyszczące jabłka oraz ciemne plamy na owocach i suszonych liściach. Najjaśniejszymi owocami są jabłka, a pozostałe owoce artysta pokazał w neutralnych kolorach, aby wszystko wyglądało harmonijnie. Przecież gdyby Caravaggio użył wielu jasnych kolorów, uwaga widza skupiłaby się tylko na owocach, a wtedy zapomniałby o głównym bohaterze.

Artysta przywiązywał dużą wagę do kolorów i światła. Na tym obrazie od razu widać, że światło pada po lewej stronie. Najjaśniejsze miejsca to przecież lewy policzek i ramię młodego człowieka. Z kolei cienie padają po prawej stronie obrazu. Tłem dzieła jest najzwyklejsza szara ściana. Artysta przedstawił głównie chłopaka w pokoju, a nie w naturze, więc owoc nie łączy się z naturalnym środowiskiem.

Profesor Jules Janick z Wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Purdue w stanie Indiana przeanalizował owoce z perspektywy ogrodnika:

Kosz (…) zawiera wiele owoców, wszystkie w niemal idealnym stanie, w tym dwukolorową brzoskwinię z jaskrawoczerwonym rumieńcem; cztery kiście winogron — dwie czarne, jedną czerwoną i jedną „białą”; dojrzały granat rozłupany i wyrzucający czerwone pestki; cztery figi, dwie z nich są martwo dojrzałe, czarne, obie rozłupane i dwie jasne; dwa medlary; trzy jabłka — dwa czerwone, jedno rumiane, drugie w paski, jedno żółte z rdzawym dnem i blizną; dwie gałęzie z małymi gruszkami, jedna z nich z pięcioma żółtymi z jasnoczerwonym policzkiem, a druga, na wpół ukryta, z małymi żółtymi, rumianymi owocami. Są też liście wykazujące różne zaburzenia: jeden z nich ma wyraźne plamy grzybowe, drugi — białą masę jajową owadów, przypominającą masę jajową skośnego paskowanego walca (Choristoneura rosaceana), a także liście brzoskwini z różnymi plamami.

Twórca: Caravaggio

Caravaggio (1571-1610), czyli Michelangelo Merisi, był włoskim malarzem, uważanym za jednego z czołowych twórców nowoczesnego malarstwa. Jego prace łączą realistyczne postrzeganie stanu człowieka, zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego, z dramatycznym użyciem światła, które wywarło wpływ na rozwój malarstwa barokowego. Caravaggio wykorzystał bliską obserwację fizyczną z dramatycznym użyciem światłocienia, znanego jako tenebryzm. Ponadto uczynił metodę dominującego elementu stylistycznego, zasłaniając cienie i przebijając tematy w jasnych snopach światła.

Przeczytaj również

Pokaż więcej